STEWIA
Stewia (Łac. Stevia rebaudiana) przez wielu uważana jest za najsłodszą roślinę na świecie. Może być, aż o 30 razy słodsza od cukru. Pochodzi ona głównie z terenów tropikalnych Ameryki Południowej, takich jak Paragwaj i Brazylia. Jednak w dzisiejszych czasach do największych producentów możemy zaliczyć także: Chiny, Japonię i Izrael.
Stewia – co to jest i jakie ma właściwości? Czy może zastąpić cukier?
Stewia zyskała sławę, kiedy ustalono, że zawiera wysoką dawkę stewiozydu. Substancja ta charakteryzuje się bardzo wysoką słodkością, wręcz zerową wartością kaloryczną i odpornością na temperatury do 200 st. C. Dodatkowo słodzik ze stewii nie powoduje próchnicy, dzięki czemu stewia jest znacznie zdrowsza od cukru. Mimo, iż cała roślina znajduje zastosowanie w kuchni i farmaceutyce, to liście uważane są za główny surowiec. Wynika to z faktu, że największa ilość słodyczy z rośliny kumuluje się właśnie w liściach.
Substancje lecznicze w liściach stewii (skład chemiczny) to głównie: glikozydy, kwas mrówkowy, kwercetyna, kemferol, magnez, cynk, żelazo, potas, fosfor i sód.
Czy stewia jest zdrowa?
Stewia jest głównie ceniona w kuchni za swoją słodycz, jednak posiada ona także właściwości lecznicze. Spożywanie jej nie podnosi cukru we krwi (zatem stewia dla cukrzyka będzie dobrym wyborem pod względem produktów do słodzenia!), ma właściwości obniżające ciśnienie krwi, działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i nie powoduje próchnicy zębów.
Dodatkowo stewia pomaga na kłopoty żołądkowe, a kompresy z liści wspomagają gojenie ran, skaleczeń i zadrapań oraz koi zmęczone oczy.
Należy także wspomnieć, że mimo iż stewia jest bardzo słodka, słodycz ta różni się od tej, którą utrzymujemy przy stosowaniu cukru i nie dla każdego smak ten może pasować.
Podsumowując właściwości słodzika ze stewii, można wyróżnić następujące:
Obniża ciśnienie krwi,
Nie podnosi poziomu cukru we krwi,
Działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo,
Wspomaga gojenie ran, skaleczeń i zadrapań,
Działa kojąco przy problemach żołądkowych,
Naturalny słodzik.
Stewia – zastosowanie:
Jako naturalny słodzik, także dla cukrzyków,
Problemy żołądkowe,
Wysokie ciśnienie krwi,
Skaleczenia, rany, zadrapania.
Stewia na boreliozę
Około 2015 roku świat obiegły wyniki wstępnych badań, mówiące o niwelowaniu infekcji Borrelią burgdorferi, czyli choroby zwanej boreliozą. Faktycznie okazuje się, że stewia na boreliozę może działać korzystnie i chodzi tu o różne formy stewii – badano zarówno jej ekstrakt w płynie, jak i proszku, i inne. Jest to ważne doniesienie naukowe i daje początek dalszym badaniom w celu wykorzystana stewii jako leku na boreliozę, natomiast jak na razie nie można jednoznacznie mówić, że słodzik ze stewii może tę złożoną chorobę leczyć.
Stewia – indeks glikemiczny:
Stewia – IG tej substancji wynosi 0 – tak, zero! Dlatego spożywanie stewii nie powoduje zwiększenia stężenia glukozy we krwi po spożyciu. Z tego względu stewia dla cukrzyków jest zalecanym słodzikiem.
Stewia a cukrzyca
Jak wyżej wspomniano, stewia ma IG równe zeru, przez co organizm (także cukrzyka) nie reaguje na jej spożycie zwiększonym stężeniem glukozy we krwi. Co więcej, stewiozydy charakteryzują się działaniem hipoglikemizującym (ale zwykle tylko w warunkach już podwyższonego stężenia glukozy we krwi) i stewia na przykład w Ameryce Południowej jest wykorzystywana jako jeden z naturalnych środków przeciwko cukrzycowych. Wykazano też, że związek stewiol w stewii powoduje zmniejszenie wchłaniania glukozy w jelicie cienkim nawet o 40 procent! Jednak trzeba na to działanie uważać, zwłaszcza w przypadku cukrzyków, by nie dopuścić jednak do zbyt niskiego stężenia glukozy we krwi.
Stewia – kalorie:
Kaloryczność stewii wynosi 2,7 kilokalorii w 1 gramie. W składzie stewii najwięcej znajdziemy rzecz jasna węglowodanów, nieco mniej białka i błonnika i znikome ilości tłuszczu.
W ciąży i okresie karmienia piersią należy stewię stosować po konsultacji z lekarzem. Zwłaszcza w przypadku cukrzycy ciążowej należy rozsądnie dawkować słodzik ze stewii.
Stewia – przeciwwskazania:
Stewia nie posiada typowych, ścisłych przeciwwskazań do stosowania, ale jak niejednokrotnie wskazywano – stewia dla cukrzyków oraz kobiet w ciąży/karmiących (także z cukrzycą ciążową) powinna być stosowana tylko w rozsądnych ilościach i po uzgodnieniu z lekarzem.
Jednak generalnie stewia zamiast cukru jest bardzo dobrym i zdrowym, a przede wszystkim bezpiecznym wyborem. Jej maksymalne dopuszczalne spożycie określono w 2008 roku na poziomie 0-4 mg glikozydów stewiolowych na kilogram masy ciała na dobę.
Stewia – wady:
Choć słodzik ze stewii ma niewątpliwie dużo pozytywnych stron i warto z niego korzystać, to niestety nie jest wolny od wad, zwłaszcza przy wysokim poziomie jego spożycia. Po pierwsze może on działać hipoglikemizująco, co dla cukrzyków może stwarzać ryzyko zbyt niskiego, niebezpiecznego poziomu glukozy we krwi. Ponadto zawartość takich składników antyodżywczych, jak garbniki czy kwas szczawiowy może powodować obniżenie wchłaniania w jelicie wartościowych związków mineralnych, w tym wapnia. Stewia posiada charakterystyczny smak, który różni się od słodkości zwykłego cukru, co dla niektórych osób także może uchodzić za negatywną cechę.
Ceny stewii różnią się w zależności od formy. Na przykład stewia w płynie (stewia w kroplach) to wydatek 10 do nawet 35 złotych za 100 ml. Stewia w proszku lub inaczej stewia w kryształkach kosztuje około 20 zł za 200 gramów. Z kolei słodzik ze stewii w tabletkach/pastylkach kosztuje kilkanaście złotych z opakowanie zawierające średnio 200 tabletek.
Theophilus PA, Victoria MJ, Socarras KM, et al. Effectiveness of Stevia Rebaudiana Whole Leaf Extract Against the Various Morphological Forms of Borrelia Burgdorferi in Vitro. Eur J Microbiol Immunol (Bp). 2015;5(4):268-280.
Kulczyński, Bartosz & Gramza Michalowska, Anna & Czlapka-Matyasik, Magdalena. Charakterystyka żywieniowa stewii – aktualny stan wiedzy. Dietary characteristics of stevia – current state of knowledge.. Bromatologia i in…
LUKRECJA / GLYCYRRHIZA GLABRA /
Znana już w starożytności, lukrecja jest jedną z najstarszych roślin stosowanych w lecznictwie. Surowcem zielarskim jest korzeń wraz z odłogami. Smakuje 50 razy bardziej słodko niż cukier.
DZIAŁANIE: Lukrecja posiada działanie antyalergiczne, immunostymulujące, przeciwłojotokowe, wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, moczopędne, przeciwobrzękowe, redukujące zaczerwienienia, antyoksydacyjne i łagodzące. Nieznacznie podnosi również ciśnienie krwi.
ZASTOSOWANIE: Wyciągi z lukrecji wykazują działanie przeciwzapalne na błony śluzowe przewodu pokarmowego. Lukrecja jest stosowana jako środek wykrztuśny, który łagodzi chrypę i kaszel – zwłaszcza ten suchy. Lukrecja, dzięki swoim bakteriobójczym właściwościom, zmniejsza liczebność paciorkowca zieleniejącego, który wchodzi w skład naturalnej flory bakteryjnej jamy ustnej i który jest głównym czynnikiem rozwoju próchnicy i innych chorób zębów. Lukrecja regeneruje podrażnioną śluzówkę żołądka i przyspiesza gojenie się wrzodów żołądka i dwunastnicy. Roślina używana jest także w kosmetyce. Kremy z lukrecją oraz kąpiele w naparze z jej korzenia łagodzą problemy dermatologiczne, takie jak egzema, skóra atopowa czy wypryski. Lukrecja łagodzi stany zapalne skóry, podrażnienia, swędzenie oraz przyśpiesza gojenie ran.
PROPONOWANE SPOSOBY PODANIA: Odwar: 1 łyżeczkę (2,0 g) korzeni zalać 1/2 szklanki (100 ml) zimnej wody, gotować powoli pod przykryciem 5 – 7 minut, odstawić na 15 minut, przecedzić. Pić po ½ szklanki odwaru do 3 razy dziennie między posiłkami w chorobie wrzodowej żołądka lub do 2 razy dziennie po jedzeniu jako środek wykrztuśny.